Jednym z najbardziej problematycznych zjawisk, jakie mają miejsce w realiach gospodarki wolnorynkowej jest kwestia bezrobocia. Szczególnie ważną do podjęcia działań kwestią jest tak zwane bezrobocie wymuszone, mające miejsce wtedy, gdy osoba, która wyraża chęć podjęcia pracy, mimo wszystko nie może znaleźć możliwości godnego zatrudnienia.
Psychologia
Utrata i brak pracy jest zjawiskiem niekorzystnym nie tylko z perspektywy funkcjonowania całego systemu ekonomicznego, ale też konkretnych osób, ludzi, których ten problem bezpośrednio dotyka i ma ogromny wpływ na poziom i wszystkie dziedziny ich życia. Wyróżnia się pięć faz towarzyszących człowiekowi w obliczu problemu bezrobocia: obawa przed utratą pracy, szok po utracie pracy, próba odnalezienia się w nowej sytuacja, rezygnacja, dostosowanie się do nowych realiów.
Ważną rolę pełni tutaj państwo. Bardzo często to od pomocy instytucjonalnej zależy, jak dana jednostka poradzi sobie z utratą pracy, środków do życia. Zapobieganie pogłębianiu się porażki danej osoby jest niezwykle istotne w obliczu konsekwencji, jakie może mieć bezrobocie. Jest nią nawet bezdomność, czyli brak stałego miejsca zamieszkania. Taki stan rzeczy rodzi szereg nowych problemów.
Współczynnikiem określającym poziom bezrobocia w danym kraju jest stopa bezrobocia. Jest to stosunek udziału osób bezrobotnych w stosunku do ludności aktywnej zawodowo z wyłączeniem pracowników jednostek budżetowych. Obejmuje ono pracowników sektora prywatnego.
Bezrobocie w Polsce jest kwestią szczególnie ciekawą. W ogromnym stopniu jego nasilenie rozpoczęło się w okresie transformacji systemowej. Jest to skutek nieodpowiedzialnego przeprowadzenia tak zwanego planu Balcerowicza, który spowodował znaczący wzrost bezrobocia w całej Polsce. Osiągnęło ono wtedy kilkanaście procent, podczas gdy spodziewano się stopy bezrobocia nieprzekraczającej kilku procent. Doprowadziło to do skrajnego pogłębienia się nierówności społecznych. Sytuacja zaczęła się stabilizować dopiero po wejściu do UE. Obecnie poziom bezrobocia regularnie maleje, choć pandemia koronawirusa wprowadziła na tej arenie wiele komplikacji. Programy rządowe nadal z tym walczą. Prognozy nie należą jednak do zbyt optymistycznych.